Transformatorhuisje

Er worden in Akersloot drie trafohuisjes door de P.E.N. gebouwd. Hiertussen wordt de 10.000 Kv hoogspanningsleiding aangelegd. Deze leiding volgt ongeveer het tracé waar nu de Geesterweg loopt. Het hoogspanningsnet (10.000 KV) en de drie trafohuisjes blijven in eigendom van de P.E.N. De aanleg van het elektriciteitsnetwerk in Akersloot wordt uitbesteed aan gespecialiseerde aannemers. In een rap tempo verrijzen de elektriciteitspalen langs de straten. Door schaarste aan koper wordt er zoveel mogelijk gekozen voor ijzerdraad voor het stroomtransport. Voor de aanleg is in totaal 7860 kg (circa 9500 meter) ijzerdraad en 340 kg koperdraad in verschillende dikten begroot. Voor de straatverlichting is 1300 kg ijzerdraad nodig. Er komen in het dorp 40 hangarmaturen met reflector te hangen. Er zijn 250 palen (inclusief schoorpalen) nodig om alle draden en lampen aan te bevestigen. De palen komen ongeveer 40 meter uit elkaar. Hieraan worden de isolatoren bevestigd waaraan de stroomdraden worden opgehangen. Om palen te sparen worden de stroomdraden zoveel mogelijk aan bestaande gebouwen bevestigd. Op 15 plaatsen in het net worden aardpulsen geslagen en er worden 30 bliksemafleiders gemonteerd. De bewoners dragen zelf de kosten voor de aanleg van de leidingen en lichtpunten in de woning. Wel bemiddelt de P.E.N. om aannemers in te schakelen voor het monteren van het elektrische netwerk. De gemiddelde aanlegkosten per lichtpunt in de woning bedragen f 8,-. Op 24 november 1917 wordt het netwerk onder spanning gezet en overgedragen aan het gemeentelijk elektriciteitsbedrijf. Om de gemeente te ondersteunen bij het exploiteren van het elektriciteitsnet wordt een overeenkomst met de P.E.N. aangegaan. Zij bieden ondersteuning bij het maken van begrotingen, geven technische adviezen en begeleiden uitbreidingen. Bij oplevering van het elektriciteitsnet zijn er ongeveer 250 afnemers van lichtstroom en 8 bedrijven die krachtstroom afnemen. Er geldt voor de bewoners geen verplichting, maar op een enkeling na kiezen alle bewoners voor aansluiting. Architect Han van Loghem De trafohuisjes in Akersloot zijn ontworpen door architect Han van Loghem (19 okt.1881 – 28 feb. 1940). In 1909 studeerde van Loghem af aan de technische Hogeschool Delft. Direct daarna vestigde hij zich als zelfstandig architect in Haarlem. Van Loghem kreeg al direct een groot aantal opdrachten, waaronder veel utiliteitsbouw. Vooral de Kennemer Electriciteits Maatschappij (Later opgegaan in de P.E.N.) was een belangrijke opdrachtgever, waarvoor hij tussen 1914 en 1919 in geheel Noord-Holland zo'n tachtig transformatorhuisjes ontwierp. Voor deze gebouwtjes gebruikte hij niet één vast model, maar voor iedere locatie tekende hij een aan de omgeving aangepast ontwerp. Voor de kern Akersloot wordt één trafohuisje ontworpen, welke driemaal wordt uitgevoerd. In Akersloot is alleen het trafohuisje aan de Sluisweg nog aanwezig. Dit trafohuisje heeft een monumentale status. Onderhoud en storingen Het onderhoud van het netwerk en de straatverlichting in Akersloot wordt uitgevoerd door smid annex lijnwerker A. Deijlen. Hij ontvangt hiervoor een jaarlijkse vergoeding. Eventuele storingen moet hij zo snel mogelijk oplossen. Vooral na een flinke storm of onweer is het raak en moet hij aan de bak. Hiervoor heeft hij direct toegang tot de transformatorhuisjes. Regelmatig moet er in de palen worden geklommen. Hiervoor beschikt hij over speciale schoenen (klimschaatsen) waaraan klimhaken zijn bevestigd. Met behulp van een gordel en de klimschaatsen klimt hij in de paal. Voor het opslaan van reservematerialen wordt een houten keet aangeschaft. Er liggen reservemeters, isolatoren, stoppen, elektriciteitsdraad, reservelampen enzovoorts. Halverwege de jaren dertig gaat het economisch weer wat beter. De P.E.N. start dan verschillende publiciteitscampagnes om nieuwe elektrische apparaten te introduceren. Daarnaast wil de P.E.N. in de hele provincie het elektriciteitsnet ondergronds gaan leggen. Er zijn hiervoor grote investeringen in de centrales en de netwerken nodig. De overheid wil daarom de totale elektriciteitsproductie en de leverantie in handen van de provinciale elektriciteitsmaatschappijen leggen. Ook wil men landelijke eenheid in tarieven. In 1938 beginnen de onderhandelingen tussen de gemeente Akersloot en de provincie over een overname. Het netwerk wordt getaxeerd op f 37.872,- , hier gaat f 4000,- vanaf wegens achterstallig onderhoud. Daarnaast krijgt de gemeente een eenmalige afkoop voor de jaarlijkse winstuitkeringen van f 8300,-. Ook worden alle gereedschappen en reservematerialen voor een billijke prijs overgenomen door de P.E.N. De opbrengst wordt niet ineens uitgekeerd, maar in jaarlijkse termijnen. Op 30 juli 1938 zetten de burgemeester en de directeur van de P.E.N. hun handtekening onder het overnamecontract. Korte tijd later wordt het G.E.B. Akersloot opgeheven. Bronnen: F. Straakenbroek, S. Korperaal en F. Zuydwijk, door 1917-1967 een halve eeuw PEN Loghem,