Disseldorpervaart en -stet

Disseldorpervaart en -stet: geschiedenis van ontstaan en gebruik Van stroompje tot vaart De Disseldorpervaart komt vermoedelijk voort uit een oud afwateringsstroompje vanaf de strandwal. Het strandwallenlandschap is ontstaan uit de activiteiten van een stijgende zee die zandbanken naar binnen schoof. Als eerste 3000 v.Chr. op de lijn St. Pancras-Akersloot-Uitgeest. Als tweede 2500 v.Chr. op de lijn Limmen-Alkmaar. Vlak na de stichting van de buurtschap ‘Disseldorp’ in de 9e eeuw, moet het stroompje zijn verbreed tot vaart. Het vistransport De handel vanaf het haventje of stet werd in de middeleeuwen vooral bepaald door de aanvoer van gedroogde en gezouten vis uit Egmond aan Zee. Hier werd de vis, die voornamelijk ‘s nachts aankwam, gekeurd, gewogen en geladen in visboeiers. Deze transporteerden de vis naar Amsterdam, Utrecht en zelfs naar Duitsland. Toen het Noordhollandsch Kanaal in 1824 was aangelegd, brachten de Egmonders hun vis naar Alkmaar voor verder vervoer over dit kanaal. De Heer van Limmen Aan de Disseldorpervaart lag het Huis Dampegeest, dat vermoedelijk een 10e eeuwse hof of Curtis (herenhoeve) is geweest. In 1732 vestigde zich hier Jacob du Peyrou Jansz., bezitter van een handelshuis te Amsterdam. In 1730 had Du Peyrou de ambachtsheerlijkheid Limmen gekocht en kreeg hij als ambachtsheer ook het ‘ambachtsrecht van bezit’ van de Disseldorpervaart  en Startingervaart tot aan de Akersloter sluis. Als eigenaar van de vaart hief hij van elk schip, dat het haventje of stet verliet, een zgn. ‘Vaart- of pachtgeld’. Als tegenprestatie moest hij de beide vaarten onderhouden en op diepte brengen. Bedrijvigheid Na de verminderde vistransporten bleef het rond het stet tot in de 20e eeuw lang niet stil. Het was een drukte door bedrijven aan het stet, door Limmer ondernemers en door boeren en landbouwers. Er was aanvoer van granen voor de meelmaalderij van Siem Admiraal, kolen voor de steenkolenhandel van Gerrit Mooij en melkproducten voor de melkfabriek  “Hollandia”. Ook de surrogaatfabriek van Blokker en de speelgoedfabriek van Van Wees werden per schip bevoorraad. Daarnaast werden materialen aangevoerd voor de bouwbedrijfjes van Min, Pepping en Henselmans. Schuiten met mest werden aangevoerd voor de bloembollenteelt en kisten met bollen werden van hier naar onder andere Amsterdam getransporteerd en daar vandaan naar buitenlandse afnemers. Ook werden er nog producten als riet, turf, kolen en strooizout aangevoerd en zand, grind en sintels voor de gemeentelijke wegen. Hiervoor waren voorraadhokken aanwezig. Boerderij Stetlaantje Aan de westkant van het stet, aan het Stetlaantje, staat een Langhuisstolp met een 19e eeuws uiterlijk. De stolp is echter veel ouder, want deze komt reeds voor op de kaart van Joh. Dou (1682). Oorspronkelijk had de boerderij een enkel vierkant en was het voorhuis langer. Het bestond uit een winkel met een broodbakkerij erachter. Rond 1925 heeft een sloop en verbouwing plaatsgevonden waarbij de barg werd voorzien van een dubbel vierkant. Daarbij werd de bakkerij in het vierkant opgenomen en het voorhuis ingekort, waarbij de winkel verdween. De veestalling was hiermee vergroot. Gedeelten van de oven en de plavuizen vloer van de bakkerij zijn nog blijven bestaan. De voorgevel heeft een overstekend dak dat voorzien is van een geschulpte windveer (waterbord) met een platte makelaar. De goten rusten op klampen. Bronnen Enqueste ende Informatie.. over de landen van Hollant ende Vrieslant (1876) H.C. de Roo, De bodemgesteldheid van Noord-Kennemerland. (1953) J.K. de Cock, Bijdrage tot de historische geografie van Kennemerland in de middeleeuwen op fysisch-geografische grondslag. (1965) P.A. van der Steen, Het Disseldorperstet en zijn omgeving, Jaarb. 10, stichting Oud Limmen. (1996) C.N. Druijven, Straten en wegen in Limmen en hun naamkundige betekenis. (2001) C.N. Druijven, Boerderijen in Limmen (2003) C.N. Druijven, De Hofstede Dampegeest onder Limmen. (2012) © Gemeente Castricum Monumenten in beeld